Trong các vụ sự liên quan đến luật thừa kế,một số trường hợp người thừa kế muốn từ chối tài sản được thừa kế, vậy mong muốn này có được hay không? Và người thừa kế muốn nhường di sản thừa kế cho người khác thì có được không? Bài viết của văn phòng luật sư Bình Dương sẽ giúp bạn hiểu thêm về tình huống này.
Không được quyền từ chối tài sản được thừa kế để trốn nợ
Theo Điều 642 BLDS quy định về Từ chối nhận di sản như sau:
“1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản; người từ chối phải báo cho những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản, cơ quan công chứng hoặc ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có địa điểm mở thừa kế về việc từ chối nhận di sản.
- Thời hạn từ chối nhận di sản là sáu tháng, kể từ ngày mở thừa kế. Sau sáu tháng kể từ ngày mở thừa kế nếu không có từ chối nhận di sản thì được coi là đồng ý nhận thừa kế”.
Như vậy, chỉ trừ trường hợp người thừa kế từ chối nhận thừa kế nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác, như trốn nợ, trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng hay bồi thường thiệt hại…, thì các trường hợp còn lại đều được pháp luật công nhận, người thừa kế được quyền từ chối nhận di sản thừa kế.
Trong trường hợp người thừa kế đã từ bỏ quyền thừa kế của mình hợp pháp theo quy định của pháp luật, thì phần tài sản bị từ chối đó sẽ được đem chia theo pháp luật cho những đồng thừa kế còn lại. Nếu người thừa kế đã từ chối nhận di sản thì đồng nghĩa với việc từ chối không được hưởng di sản trong cả 2 hình thức thừa kế là theo di chúc và theo pháp luật. Người từ chối nhận di sản có quyền từ chối toàn bộ hay một phần tài sản mà mình đáng lẽ được hưởng. Người thừa kế có thể từ chối phần di sản của mình bằng cách ghi rõ trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản là “tặng toàn bộ di sản của mình” cho một người thừa kế khác.
Cần lưu ý rằng nếu hết 6 tháng kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu người có quyền thừa kế không làm văn bản từ chối nhận di sản thì coi như đã nhận di sản. Việc từ chối di sản phải được lập thành văn bản gửi cho người đồng thừa kế, người tiến hành chia di sản và công chứng tại cơ quan có thẩm quyền.
Từ chối khi thời hạn nhận thừa kế hơn 6 tháng
Vì quá thời gian 6 tháng kể từ thời điểm mở thừa kế nên người thừa kế không thể làm thủ tục từ chối nhận di sản. Vì vậy cách tốt nhất để nhường di sản thừa kế cho người thừa kế khác là tiến hành làm văn bản thỏa thuận phân chia di sản có công chứng, trong văn bản người thừa kế phải ghi rõ tặng cho toàn bộ hoặc một phần di sản thừa kế của mình, căn cứ theo Khoản 1 Điều 49 Luật công chứng 2006 quy định:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì họ có quyền yêu cầu công chứng văn bản thoả thuận phân chia di sản.
Trong văn bản thoả thuận phân chia di sản, người được hưởng di sản có thể tặng cho toàn bộ hoặc một phần quyền hưởng di sản của mình cho người thừa kế khác”.
Người thừa kế có thể liên hệ với một tổ chức công chức để làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế này. Sau khi đã công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế, cũng như văn bản thỏa thuận phân chia di sản tặng toàn bộ hoặc một phần di sản thừa kế của mình cho người thừa kế khác rồi thì theo đó người thừa kế khác có thể làm thủ tục sang tên nhận phần di sản được nhận theo quy định của pháp luật.
Từ chối nhận di sản vì người đã chết yêu cầu thực hiện nghĩa vụ
Kể từ thời điểm mở thừa kế, người thừa kế có quyền hưởng di sản thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. Đồng thời phải chịu những nghĩa vụ tài sản mà người chết để lại.
Nghĩa vụ tài sản do người chết để lại nói tại Điều 637 Bộ Luật Dân sự là những nghĩa vụ tài sản mà người để lại di sản đáng lẽ phải thực hiện khi còn sống, nhưng chưa thực hiện được thì người đó đã chết. Vì vậy những nghĩa vụ này được chuyển sang cho người thừa kế.
“1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thoả thuận khác.
- Trong trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thoả thuận của những người thừa kế.
- Trong trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thoả thuận khác”.
Ngoài ra, nếu người có tài sản lập di chúc giao cho người thừa kế một nghĩa vụ, nếu nghĩa vụ đó là hợp pháp, không trái với pháp luật và đạo đức xã hội. Giả sử như ông B viết di chúc để lại 1 phần di sản cho ông C nếu như ông giết ông D thì đây là nghĩa vụ trái pháp luật, phần di sản này sẽ được phân chia theo hình thức thừa kế pháp luật.
Như đã viết ở trên, chỉ trừ trường hợp người thừa kế từ chối nhận thừa kế nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác, như trốn nợ, trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng hay bồi thường thiệt hại…, thì các trường hợp còn lại đều được pháp luật công nhận, người thừa kế được quyền từ chối nhận di sản thừa kế. Vì vậy, người thừa kế từ chối nhận di sản phải biểu lộ công khai ý chí của mình thể hiện ở việc phải báo cho những người thừa kế khác biết, người nhận nhiệm vụ phân chia di sản, Công chứng Nhà nước hoặc UBND xã, phường, thị trấn nơi có địa điểm mở thừa kế biết về việc từ chối nhận di sản. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản, chứ không thể nói bằng lời nói miệng.
Liên hệ với chúng tôi qua