Bảo đảm trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

Trong đời sống hàng ngày thiệt hại về tài sản, tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của công dân, tài sản, danh dự, uy tín của các tổ chức có thể xảy ra dưới nhiều tác động khác nhau. Cũng có thể đó là những tác động khách quan song cũng có thể do hành vi trái pháp luật của cá nhân mang lại. Do đó nhà nước đã phải sử dụng nhiều biện pháp pháp luật khác nhau để ngăn chặn và khắc phục những hậu quả đó. Văn phòng luật sư Bình Dương Trường Thành xin chia sẻ ý kiến về vấn đề này

Quy định từ Bộ Luật Dân sự

Điều 604 của BLDS 2005 quy định “Người nào do lỗi cố ý hoặc vô ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường”. Như vậy, một người gây thiệt hại cho người khác thì giữa những người gây thiệt hại và người bị thiệt hại phát sinh một mối quan hệ pháp luật; trong đó người bị thiệt hại có quyền yêu cầu người gây thiệt hại phải bồi thường ngược lại người gây ra thiệt hại phải có nghĩa vụ bồi thường những thiệt hại mà mình đã gây ra. Quan hệ pháp luật đó gọi là nghĩa vụ phát sinh do gây thiệt hại hay còn gọi là trách nhiệm bồi thương thiệt hại ngoài hợp đồng.

Luật sư tư vấn luật hợp đồng thường nêu rõ: trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong hợp đồng là trách nhiệm dân sự phát sinh do không chấp hành hoặc chấp hành không đúng nghĩa vụ theo hợp đồng. Đặc điểm của loại trách nhiệm này là giữa hai bên, bên chịu trách nhiệm và bên bị thiệt hại phải có quan hệ hợp đồng có hiệu lực và sự thiệt hại phải có quan hệ hợp đồng.

Như vậy, khi gây thiệt hại về tính mạng sức khỏe thì dù hai bên có quan hệ hợp đồng hay không có quan hệ hợp đồng thì thực tiễn xét xử đều áp dụng trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Có ý kiến cho rằng trong hợp đồng vận chuyển hành khách nghĩa vụ của bên vận chuyển không những phải đưa khách đến nơi mà còn phải đảm bảo đến nơi đúng giờ và sự an toàn của hành khách, nếu trong hành trình của mình xe gây thiệt hại cho người đi bộ và hành khách, chủ xe phải bồi thường thiệt hại cho hành khách theo hợp đồng, ngoài ra còn phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng cho người đi bộ.

Trách nhiệm độc lập của bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

Trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng là trách nhiệm dân sự phát sinh giữa các chủ thể mà trước đó không có quan hệ hợp đồng hoặc tuy có quan hệ hợp đồng nhưng hành vì của người gây thiệt hại không thuộc về nghĩa vụ thi hành hợp đồng đã kí kết. Trách nhiệm ngoài hợp đồng đưa đến một hệ quả là người gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ thiệt hại (cả trực tiếp lẫn gián tiếp) cho người bị thiệt hại.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng cũng khác với trách nhiệm hình sự. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được áp dụng với mọi pháp nhân, cá nhân và các chủ thể khác nhưng trách nhiệm hình sự chỉ áp dụng đối với mỗi cá nhân. Chế độ trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có mục đích vừa buộc người gây thiệt hại phải bù đắp những tổn thất đã xảy ra vừa góp phần bảo vệ tài sản cá nhân và tổ chức. Nó có ý nghĩa vừa áp dụng biện pháp bảo đảm quyền dân sự vừa giáo dục mọi người về ý thức tuân thủ pháp luật. Tôn trọng và bảo vệ tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một trách nhiệm dân sự. Như vậy, đây là một trách nhiệm độc lập, không phụ thuộc vào trách nhiệm hình sự. Vì vậy, trường hợp được miễn truy tố hình sự vẫn có thể xét xử về dân sự để buộc người gây thiệt hại phải bồi thường.

Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định rõ ràng từ Điều 604 đến 630 BLDS 2005. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có nhiệm vụ bảo vệ tài sản, tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của công dân, tài sản, danh dự, uy tín của tổ chức. Đồng thời, trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng có tác dụng giáo dục, phòng ngừa vì bất cứ ai gây ra thiệt hại đều phải có nghĩa vụ bồi thường.